تقلب در بازار خرما + روش‌های شناسایی و راه های پیشگیری
خرما، این میوه‌ی شیرین و مغذی که جایگاه ویژه‌ای در فرهنگ و تغذیه مردم بسیاری از کشورها، به‌ویژه ایران، دارد، متأسفانه از گزند سودجویان در امان نمانده است. تقلب در بازار خرما نه تنها باعث زیان مالی مصرف‌کنندگان می‌شود، بلکه می‌تواند سلامت آن‌ها را نیز به خطر اندازد. شناخت روش‌های تقلب و آگاهی از راه‌های شناسایی و پیشگیری، کلید یک خرید مطمئن و سالم است.
روش‌های متداول تقلب در بازار خرما
متقلبان از شیوه‌های مختلفی برای فریب مشتریان استفاده می‌کنند که برخی از رایج‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
1. استفاده از شیره و روغن پارافین: یکی از شایع‌ترین تقلب‌ها، افزودن شیره خرما یا شیره‌های مصنوعی دیگر (مانند شیره گلوکز) به خرمای کهنه و خشک شده است. این کار باعث می‌شود خرما ظاهری تازه، براق و مرطوب پیدا کند. در موارد خطرناک‌تر، از روغن پارافین خوراکی برای براق کردن سطح خرما استفاده می‌شود که مصرف آن برای سلامتی مضر است.
2. مخلوط کردن خرمای کهنه و نو: در این روش، خرمای باکیفیت و تازه را با خرمای مانده، بی‌کیفیت یا کرم‌زده مخلوط کرده و به عنوان محصولی یکدست و مرغوب به فروش می‌رسانند. معمولاً خرماهای باکیفیت در سطح رویی بسته‌بندی و خرماهای نامرغوب در لایه‌های زیرین قرار داده می‌شوند.
3. فروش یک رقم به جای رقم دیگر: با توجه به تنوع بالای ارقام خرما و تفاوت قیمت آن‌ها، برخی فروشندگان ارقام ارزان‌تر را رنگ کرده یا با روش‌های دیگر به جای ارقام گران‌تر و محبوب‌تر مانند پیارم، مضافتی یا کبکاب به فروش می‌رسانند.
4. شستشو و بسته‌بندی مجدد خرمای ضایعاتی: خرماهای ترش‌شده، شکرک‌زده یا ضایعاتی را با آب یا مواد دیگر شستشو داده و پس از خشک کردن، مجدداً بسته‌بندی می‌کنند تا ظاهری قابل قبول پیدا کنند. این خرماها ارزش غذایی خود را از دست داده و ممکن است حاوی کپک و باکتری‌های مضر باشند.
5. تقلب در وزن: کم‌فروشی و درج وزن نادرست روی بسته‌بندی نیز یکی دیگر از روش‌های رایج تقلب است که باعث زیان مالی خریدار می‌شود.
لیست قیمت انواع خرما صادراتی
چگونه خرمای تقلبی و بی‌کیفیت را شناسایی کنیم؟
خوشبختانه با کمی دقت می‌توان خرمای سالم را از تقلبی تشخیص داد. در جدول زیر، روش‌های اصلی تقلب و راه‌های شناسایی آن‌ها به صورت خلاصه آورده شده است.
| روش تقلب | نشانه‌های شناسایی | راهکار تشخیص |
|---|---|---|
| افزودن شیره یا پارافین | براقیت غیرطبیعی، چسبندگی بیش از حد، طعم شیرین مصنوعی، وجود شیره غلیظ در کف ظرف | چند دانه خرما را در آب ولرم بریزید. اگر لکه‌های چربی (پارافین) روی آب شناور شد یا آب به سرعت رنگ شیره گرفت، خرما تقلبی است. |
| مخلوط کردن خرمای کهنه و نو | عدم یکنواختی در رنگ، اندازه و بافت خرماها در یک بسته، وجود دانه‌های خشک و سفت در کنار دانه‌های نرم | بسته‌بندی را به دقت بررسی کنید. در صورت امکان، محتویات بسته را خالی کرده و خرماهای زیرین را نیز از نظر ظاهر، بو و طعم امتحان کنید. |
| شستشوی خرمای ترش‌شده | بوی ترشیدگی یا سرکه که ممکن است با عطرهای مصنوعی پوشانده شده باشد، طعم نامطبوع و ترش، بافت نرم و لهیده | خرما را بو کنید. بوی ترشیدگی حتی به مقدار کم، نشانه فساد است. مزه کردن یک دانه کوچک نیز می‌تواند به تشخیص کمک کند. |
| شکرک و کرم‌زدگی | وجود دانه‌های ریز شکر (کریستال) روی سطح خرما، سوراخ‌های ریز روی پوست خرما، وجود فضولات حشرات (نقاط تیره) | پوست خرما را به دقت نگاه کنید. شکرک زدن نشانه کهنگی و شرایط نگهداری نامناسب است. خرما را باز کرده و داخل آن را برای اطمینان از نبود کرم و حشره بررسی نمایید. |
خرید خرماکباب از کارخانه
راه‌های پیشگیری از خرید خرمای تقلبی
“پیشگیری بهتر از درمان است.” این ضرب‌المثل در مورد خرید خرما نیز صدق می‌کند. با رعایت نکات زیر، می‌توانید ریسک خرید خرمای بی‌کیفیت را به حداقل برسانید:
خرید از فروشگاه‌های معتبر: سعی کنید خرما را از فروشگاه‌ها، برندهای بسته‌بندی شناخته‌شده و غرفه‌های معتبری که به کیفیت محصولات خود اهمیت می‌دهند، خریداری کنید.
توجه به بسته‌بندی: از خرید خرماهای فله‌ای که در معرض گرد و غبار و آلودگی‌های محیطی هستند، خودداری کنید. بسته‌بندی باید استاندارد، دارای تاریخ تولید، تاریخ انقضا، مجوزهای بهداشتی (مانند سیب سلامت) و اطلاعات تولیدکننده باشد.
دقت به ظاهر خرما: خرمای باکیفیت باید ظاهری یکدست، رنگی طبیعی و پوستی سالم داشته باشد. از خرید خرماهایی که بیش از حد براق، لهیده، یا دارای لکه‌های غیرعادی هستند، پرهیز کنید.
بررسی بو و طعم: قبل از خرید، در صورت امکان یک نمونه از خرما را بو کنید. خرمای سالم بوی طبیعی و شیرین خود را دارد و نباید هیچ‌گونه بوی ترشیدگی، ماندگی یا بوی شیمیایی بدهد.
خرید در فصل مناسب: اگرچه خرما در تمام طول سال در دسترس است، اما خرید خرمای تازه در فصل برداشت (اواخر تابستان و اوایل پاییز) اطمینان بیشتری به همراه دارد.
با افزایش آگاهی و دقت در هنگام خرید، نه تنها از سرمایه خود محافظت می‌کنید، بلکه به سلامت خود و خانواده‌تان نیز اهمیت می‌دهید و به حذف متقلبان از بازار کمک خواهید کرد.